مطالعه تطبیقی قانون حاکم بر قراردادهای هوشمند دیجیتالی از منظر حقوق بین الملل خصوصی در نظام حقوقی ایران و مقررات رم یک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

2 استادیار حقوق خصوصی، گروه حقوق، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

3 استاد حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشگاه مفید، قم، ایران

چکیده

به دنبال توسعۀ فناوری‌های نوین در ابتدای قرن 21، نسل جدیدی از قراردادهای الکترونیکی با قابلیت خوداجرایی به نام قراردادهای هوشمند در عرصۀ تجارت دیجیتالی ابداع شده که محصول ترکیب فناوری دفاتر توزیع‌شده موسوم به بلاک‌چین با کدهای رایانه‌ای و اینترنت اشیا است. توسل به الگوریتم‌های رایانه‏‌ای برای اجرای دقیق و تضمینی قراردادهای هوشمند آن‌ها را از ارزیابی‌های حقوقی بی‌نیاز نمی‌‏کند. حال این سؤال مطرح می‏‌شود که آیا قواعد حل تعارض همچنان در مورد قراردادهای هوشمند نیز معتبر است؟ در این پژوهش که با رویکرد تحلیلی صورت گرفته است، ضوابط موجود در حقوق بین‏‌الملل خصوصی در تلاقی با این فناوری جدید ارزیابی شده است. مطالعۀ تطبیقی حقوق ایران و اتحادیۀ اروپا (مقررات رم یک) در این زمینه نشان می‌‏دهد، هرچند بهره‌‏مندی از معیارهای شخصی در تعیین قانون حاکم بر قراردادهای هوشمند پاسخ مسئله را مستقیماً روشن می‌کند، در صورت عدم اعمال ارادۀ طرفین در زمان طراحی نرم‏‌افزار قرارداد هوشمند، نهاد حل اختلاف بین‌‏المللی ناگزیر است به معیارهای عینی متوسل ‏شود. نتیجه این‌که این معیارها همچنان دارای اعتبارند ولی تأثیر معیارهای عینی دارای نزدیک‌ترین ارتباط با توجه به ویژگی‌های این نوع قراردادها ممکن است در برخی موارد به حصول نتایج مختلفی منجر شود. ازاین‌رو روش ارزیابی کیفی و وزن‏‌دهی به عوامل عینی مؤثر پیشنهاد می‏‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Law Governing Smart Digital Contracts from the Perspective of Private International Law in the Iranian Legal System and the Regulations of Rome I

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Dehghani Tafti 1
  • Marzieh Afzali mehr 2
  • Rabia Eskini 3
1 Ph.D. Student of Private Law, Department of Law, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.
2 Assistant Prof. of Private Law, Department of Law, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
3 Prof. of Private Law, Department of Law, Mofid University, Qom, Iran
چکیده [English]

Following the development of new technologies at the beginning of the 21st century, a new generation of self-executing electronic contracts called smart contracts in the field of digital commerce has been developed, which is the product of combining distributed office technology called blockchain with computer code and IoT. Relying on computer algorithms for the accurate and secure execution of smart contracts does not eliminate the need for legal evaluation. The question now is whether conflict resolution rules still apply to smart contracts? This research, which has been done with an analytical approach, has evaluated the existing criteria in private international law intersection with this new technology. A comparative study of Iranian and European Union law (Regulations of Rome I) shows that, although the use of personal criteria in determining the law governing smart contracts directly clarifies the answer if the will of the parties is not exercised at the time of designing of the smart contract’s software, the international dispute resolution body, has to resort to objective criteria. The conclusion is that these criteria are still valid. Still, the effect of objective criteria that are most closely related to the characteristics of this type of contract may, in some cases, lead to different results. Therefore, the method of qualitative evaluation and weighting to effective objective factors is suggested.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Smart contracts
  • blockchain
  • conflict of laws
  • objective criteria
  • European Union

مراجع

قران کریم.
افضلی مهر، مرضیه (1398). تعارض قوانین در قراردادها و الزامات غیرقراردادی. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چاپ دوم.
السان، مصطفی (1399). حقوق تجارت الکترونیکی. تهران:انتشارات سمت، چاپ هفتم.
حبیب‌زاده، طاهر(1395). حقوق بین‏الملل خصوصی بایسته‏های تعارض قوانین به زبان ساده. تهران: انتشارات خرسندی، چاپ اول.
حر عاملی، محمد بن حسن (1391 قمری). وسائل الشیعه، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
رضایی، علی(1387). حقوق تجارت الکترونیکی. تهران: انتشارات میزان، چاپ اول.
زرکلام، ستار(1396). حقوق تجارت الکترونیک. تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چاپ چهارم.
شریعت باقری، محمدجواد (1391). «حاکمیت اراده در قراردادهای بین‏المللی خصوصی». دیدگاه‏های حقوق قضایی، دورۀ 17، شمارۀ 58، ص 97-140.
عباسی زنجانی، محمدمسعود (1393). ترجمه و شرح مکاسب (بیع) شیخ انصاری، ج 4. قم: انتشارات دارالعلم، چاپ سوم.
قافی، حسین و شبیری وحدتی، سیدحسن (1396). «بررسی فقهی انتخاب قانون حاکم بر قرارداد توسط متعاقدین در حقوق بین‏الملل خصوصی». مجلۀ فقه و اصول، دورۀ 46، شمارۀ 3، پیاپی 110، ص 133-152.
کاتوزیان، ناصر (1388). قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. تهران: بنیاد حقوقی میزان. چاپ بیست و یکم.
ناصر، مهدی (1397). قراردادهای هوشمند(مطالعه تطبیقی حقوق ایران و امریکا). تهران: انتشارات مجد، چاپ اول.
ناصر، مهدی و صادقی، حسین (1398). «اعتبار‏سنجی و چالش‏های حقوقی به‌کارگیری قراردادهای هوشمند: با مطالعه تطبیقی نظام حقوقی ایران و آمریکا». پژوهش حقوق خصوصی، دورۀ 7، شمارۀ 27، ص 255-288.
نیکبخت، حمیدرضا و پیری، فرهاد (1391). «اعمال اصول قراردادهای تجاری بین‏المللی توسط دیوان داوری به عنوان قانون حاکم بر دعوا». مجله حقوقی بین‌المللی، دورۀ 19، شمارۀ 46، ص 35-58.
Benzler, M. (2018). “Smart Contracts: Legal Framework and Proposed Guidelines for Lawmaker”. European Bank for Reconstruction and Development, 1-52.
De Caria, R. (2018). “The Legal Meaning of Smart Contracts”. European Review of Private Law, 26(6), 731–751.
De Graaf, T. J. (2019). “From old to new: From internet to smart contracts and from people to smart contracts”. Computer law & security review, 35(5), 105322.
Earls, J . (2018). “Smart contract is the law ready?”. prepared by: smart contracts alliance, an initiative of the chamber of digital commerce, PP.1-62.
Giancaspro, M. (2017). “Is a ‘smart contract’ really a smart idea? Insights from a legal perspective”. Computer law & security review, 33(5), 825-835.
Green, S. (2020). “Smart contract call for evidence”. available at: https://s3-eu-west-2.amazonaws.com/lawcom-prod-storage-11jsxou24uy7q/uploads/2020/12/201216-Smart-contracts-call-for-evidence.pdf,
Janssen, A. (2021). “Smart Contracting And The New Digital
Directives: Some Initial Thoughts”. J. Intell. Prop. Info. Tech. & Elec. Com. L., 12, 196-203
 Maynard, T. (2019). “Triggering Innovation How Smart Contracts Bring Policies to Life”. Emerging Risks Report, Queen Mary University of London center of commercial Law studies, 1-47.
Philippe, D. (2019). “BLOCKCHAIN AND SMART CONTRACT: LEX CRYPTOGRAPHIA?”. available at: https://philippelaw.eu/wp-content/uploads/2018/12/BLOCKCHAIN-AND-SMART-CONTRACT.pdf
Rühl, G. (2020). “Smart (legal) contracts, or Which (contract) law for smart contracts?”. In Blockchain, law and governance (pp. 159-180). Springer, Cham.
Sadiku, M. N. O., Eze, K. G., & Musa, S. M. (2018). “Smart Contracts: A Prime”. Journal of Scientific and Engineering Research, 5(5),538-541.
Savelyev, A. (2017). “Contract Law 2.0: ‘Smart’ contracts as the beginning of the end of classic contract law”. Journal of Information & Communication Technology Law, 26(2), 116-134.
 Werbach, K., & Cornell, N. (2017). “Contracts Ex Machina”. Duke Law Journal, 67(2), 313-382.
Woebbeking, M. K. (2019). “The Impact of Smart Contracts on
Traditional Concepts of Contract  Law”. J. Intell. Prop. Info. Tech. & Elec. Com. L., 10(1), 106-119
حقوق فناوری های نوین
دوره 2، شماره 4
پاییز و زمستان
مهر 1400
صفحه 203-225

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 فروردین 1401
  • تاریخ بازنگری: 31 فروردین 1401
  • تاریخ پذیرش: 05 اردیبهشت 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار