ظرفیت سنجی قراردادهای ساخت و ساز خودالزام‌گر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حقوق خصوصی و اسلامی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

یکی از کاربردهای هوش مصنوعی در حقوق، «قراردادهای هوشمند» است؛ بدین ترتیب که انعقاد و اجرای قراردادها به‌وسیلۀ رایانه یا ربات برنامه‌نویسی‌شده صورت می‌‏پذیرد. در مرحلۀ شکل‌‏گیری قرارداد، اموری مانند زمان انعقاد عقد، موضوع قرارداد و ثمن معین، طبق محتوای ارادۀ کاربر طرف قرارداد، بدون دخالت انسان شخصی‌سازی می‌‏شود و قرارداد ظرفیت خوداجرایی می‌‏یابد. این شیوهْ سرعت، هوشمندی، استفادۀ بهینه از فرصت‌های انعقاد عقد، مدیریت مطلوب‌تر سود و هزینه، و درنتیجه سطح رضایتمندی متعاقدین را افزایش می‌دهد. از طرفی قراردادهای ساخت‏‌وساز همواره با چالش‌های اساسی در انعقاد عقد مطلوب طرفین و به‏‌خصوص در اجرای قرارداد روبه‏‌رو بوده‌اند. عوامل اقتصادی همچون افزایش قیمت مصالح ساختمانی، با لحاظ بازۀ طولانی اجرا، با قواعد حقوقی «لزوم ایفای تعهدات، اجرا در زمان معهود و پای‌بندی به ثمن قراردادی» درگیر می‌شود و طرفین را با تأخیر یا عدم اجرای مناسب قرارداد مواجه می‏‌سازد. در مناسب‌ترین حالت، طرفین خواستار تعدیل قراردادی یا قضایی در مدت ساخت‌‏وساز هستند؛ رسیدگی قضایی طولانی ایشان را می‌آزارد و از اجرای مطلوب و بهره‌وری از منافع آن بازمی‌دارد. قراردادهای هوشمند، با وصف خودالزام‌گری، علاوه‏‏‌بر رفع مشکلات مذکور، در اعتماد متعاقدین، احراز اهلیت و صلاحیت فنی و مالی لازم، تأمین متناسب مصالح ساختمانی، بیمۀ ساختمان و مسئولیت، پیشگیری از جرایم مرتبط با اموال و املاک، ثبت اسناد و... کارآمد عمل خواهند کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Feasibility study of Self-enforcing Construction Contracts

نویسندگان [English]

  • Haniyeh Zakerinia 1
  • Zahra Gholampour 2
1 Assistant Professor of Islamic and Private Law, Shiraz University. Shiraz, Iran
2 Private Law Master Student, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

One of the issues of artificial intelligence in law is "smart contracts", a modern way of concluding and executing contracts by a computer or a programmed robot, without human intervention, it personalizes the wills of the users -parties to the transaction-, such as the time of concluding the contract, the subject of the contract, certain price, etc., and decide to conclude the contract and execute by itself. Some factors increase the satisfaction of parties and motivate them to use this method of contracting; such as speed, intelligence, optimal use of contract opportunities, better management of profits and costs. On the other hand, construction contracts have always faced major challenges in forming and especially executing of the contract. More often, Economic conditions such as material prices rising in the period of contract execution, which leads to non-performance or long delays, and so conflict with the legal rule to fulfill obligations on time. In the most appropriate cases, the parties request contractual or judicial adjustment but the lengthy litigation annoys them. It seems that smart contracts, with their nature of self-enforcing, can operate efficiently. This contractual platform can solve the mentioned problems, promote trust between parties, qualifies the parties’ capacity and technical and financial competence, pursues the proper construction materials providing, insurance, liability, and document registry, and also prevents property-related crimes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Smart Contracts"
  • "Self-enforcing contract"
  • "Block chain"
  • "Construction Contract”
  • "Building Presale"

مراجع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن ‏و کشاوزی فارس (1400). استراتژی‌های بلاکچین در جهان. مهسا عباسی و محمدوحید خاقانی (تنظیم‏کننده و برگردان متن). گزارش شمارۀ 02/06-02 سال 1400، دبیرخانۀ کمیسیون‌های تخصصی اتاق بازرگانی فارس، کمیسیون فناوری اطلاعات، ارتباطات و اقتصاد رسانه، تاریخ ارائه:24/6/1400.
بیکس، برایان اچ (1388). فرهنگ نظریه‎های حقوقی. عباس ایمانی (ترجمه و تحقیق). تهران: نامه هستی، چاپ اول.
حاتمی، علی‏اصغر و ذاکری‏نیا، حانیه (1389). ماهیت قراردادهای ساخت‏وساز (درفرض پیش‏فروش). مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 2(2)، ص 71-94.
خادم رضوی، قاسم و شفیعی، فاطمه (1393). الزامات حقوقی ثبت الکترونیک اسناد رسمی در حقوق ایران و فرانسه. دانش و پژوهش حقوقی، 3(2)، ص 75-97.
خویی، ابوالقاسم (1377). مصباح‏الفقاهه، ج3. قم: منشورات داوری.
ذاکری‌نیا، حانیه (1399). قراردادهای مشارکت در ساخت‏وساز. تهران: نشر دادگستر، چاپ چهارم.
رشوند بوکانی، مهدی و ناصر، مهدی (1398). قصد متعاملین در قراردادهای هوشمند: شرایط اعتبار و شیوه احراز آن. پژوهش‌نامۀ حقوق اسلامی، 20(49)، 271-300.
صادقی، حسین و ناصر، مهدی (1397الف). واکاوی نقش قراردادهای هوشمند در توسعه نظام الکترونیکی ثبت اسناد. دیدگاه‎های حقوق قضایی، 24(84)، 101-124.
صادقی، محسن و ناصر، مهدی (1397ب). ملاحظاتی برای سیاستگذاری حقوقی قراردادهای هوشمند. سیاستگذاری عمومی، 4(2)، 143-167.
صادقی، محسن و ناصر، مهدی (1398). فناوری قراردادهای هوشمند، ابزاری در توسعه تجارت الکترونیکی: بایسته‎ها و سیاستگذاری‎ها. رشد فناوری، 16(61)، 1-11.
عاطفی‏فرد، مسعود، خیری، مهدی، داوودی، سعید، آزادفلاح، علی و بهنیا، سعید (1395). بررسی اجمالی انواع قراردادهای عمرانی. دومین کنفرانس بین‌المللی تحقیقات در عمران، معماری و شهرسازی و محیط‌زیست پایدار؛ https://civilica.com/doc/529052
فاروقی، سجاد (۱٣٩٧). پیشنهاد سیستم مدیریت پیمان مبتنی بر فناوری بلاکچین و پروتکل قرارداد هوشمند در صنعت ساختمان. پایان‏نامۀ کارشناسی‏ارشد، دانشگاه خاتم، دانشکدۀ هنر و معماری.
فرازمند، ناهید (1393). زمانبندی پروژه‏های ساخت با رویکردی جدید. پایان‏نامۀ کارشناسی‏ارشد گرایش مدیریت عملیات  (MBA)، دانشگاه سمنان، دانشکدۀ مواد و صنایع.
مقامی‏نیا، محمد (1391). نحوه انعقاد قراردادهای الکترونیکی و ویژگی‎های آن. دانش حقوق مدنی، 1(1)، 86-98.
ناصر، مهدی و رضوی، سید محمدحسن (1398). تحلیل حقوقی کارکرد قراردادهای هوشمند در نقل و انتقالات دیجیتالی بازارهای مالی. پژوهشنامه بازرگانی، 24(93)، 31-70.
ناصر، مهدی و صادقی، حسین (1398). اعتبارسنجی و چالش‌های حقوقی به‌کارگیری قراردادهای هوشمند با مطالعه تطبیقی نظام حقوقی ایران و امریکا. پژوهش حقوق خصوصی، 7(27)، ص 255-288.
نصیری اقدم، علی (1399). فناوری زنجیره بلوک قراردادهای هوشمند و آینده علم حقوق. مطالعات حقوق خصوصی، 50(3)، ص 609-625.
وکیلی مقدم، محمدحسین (1398). مفهوم و مبانی قرارداد خودالزام‎گر و جایگاه آن در حقوق قراردادها. مطالعات حقوق خصوصی، 49(3)، 543-559.
Badi, D., Papadonikolaki, D., Sourlantzi, E., & Ochieng, E. G. (2021). Blockchain-based innovation in UK construction: A user perspective. Eleni and Sourlantzi, Eleni and Ochieng, Edward G., Blockchain-based Innovation in UK Construction: A User Perspective (May 12, 2021).
Esperne, Eric G. P. (2010). Contractual and Relational Governance Practices, Paper for the 95th ISM Annual International Supply Management Conference, April 2010, www.instituteforsupplymanagement.org/files/Pubs/Proceedings/2010ProcGC-Esperne.pdf, accessed October 26, 2017.
Frischmann, B. (2010). A comparative analysis of compliance institutions in international environmental law. Trade and Commerce Journal, 35, 134-184.
Gundlach, G. T., & Achrol, R. S. (1993). Governance in exchange, contract law and its alternatives. Journal of Public Policy & Marketing, 12(2), 141-155.
Halac, M. (2012). Relational contracts and the value of relationships. American Economic Review, 102(2), 750-779.
Klein, B. (1996). Why hold‐ups occur: the self‐enforcing range of contractual relationships. Economic Inquiry, 34(3), 444-463.
Chi, C. K., & Olsen, T. E. (2018). Relational incentive contracts and performance measurement. NHH Dept. of Economics Discussion Paper, (07).
Macaulay, M., & Summerell, T. (August 1, 2019). Adopting Smart Contracts In Construction: What Are The Practical And Legal Issues? https://www.dentons.com/en/insights/articles/2019/august/1/adopting-smart-contracts-in-construction-what-are-the-practical-and-legal-issues
Mason, J., & Escott, H. (2018). Smart Contracts in Construction: Views and Perceptions of Stakeholders. Proceedings of FIG Conference, Istanbul. https://uwe-repository.worktribe.com/output/868722
Szabo, N. (1996). Smart Contracts: Building Blocks for Digital Markets. Available at: https://www.fon.hum.uva.nl/rob/Courses/InformationInSpeech/CDROM/Literature/LOTwinterschool2006/szabo.best.vwh.net/smart_contracts_2.html
Ortolani, P. (2019). The impact of blockchain technologies and smart contracts on dispute resolution: arbitration and court litigation at the crossroad. Uniform Law Review, 24(2), 430-448. https://doi.org/10.1093/ulr/unz017
Savelyev A. (2016) Contract Law 2.0: Smart Contracts As the Beginning of the End of classic Contract Law, Higher School of Economics Research Paper No. WP BRP 71/Law/2016 (Dec. 14, 2016) https://papers.ssrn.com/sol3/papers2.cfm?abstract_id=2885241.
Slovenian Research Agency under the e-Construction Programme. Available at: https://www.arrs.si/en
Williamson, O. (1983). Credible commitments: Using hostages to support exchange. The American Economic Review, 73(4), 519-540.
Wright, A., & De Filippi, P. (2015). Decentralized blockchain technology and the rise of lex cryptographia. Available at SSRN 2580664.
Zheng, J., Roehrich, J., & Lewis, M. (2015). The Dynamics of contractual and relational governance. Organizational Governance Journal, 20, 100-135.
Zheng, J. (2020). Online Resolution of E-commerce Disputes: Perspectives from the European Union, the UK, and China. Shanghai: China, Springer.
حقوق فناوری های نوین
دوره 3، شماره 5
بهار و تابستان
فروردین 1401
صفحه 55-72

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 30 اردیبهشت 1401
  • تاریخ بازنگری: 07 تیر 1401
  • تاریخ پذیرش: 07 تیر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار