حق دسترسی کودکان به فضای مجازی از منظر حقوق داخلی وبین الملل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکدۀ رفاه، تهران، ایران

چکیده

فضای مجازی فرصتی منحصربه ‏فرد برای درک حق دسترسی به آزادی بیان و اطلاعات برای کودکان فراهم می‏کند‏. ازاین‏رو دسترسی کودک به فضای مجازی حقی انسانی است که موجب ‏می‏شود کشورهای متعهد به کنوانسیون حقوق کودک، با ایجاد محتوای دیجیتالی متناسب با سن کودکان، آنان را در راستای توانمندسازی متناسب با ظرفیت‏های تکامل ‏یافته حمایت کنند و اطمینان یابند که کودکان به طیف گسترده‏ای از اطلاعات ازجمله اطلاعات نگه‏داری‏ شده توسط ارگان‏های عمومی دربارۀ فرهنگ، ورزش، هنر، بهداشت، امور مدنی و سیاسی دسترسی دارند‏. دسترسی به فضای مجازی و فرصت‏های برابر دیجیتالی حقوق آنان ازجمله دسترسی کودکان به اطلاعات و آزادی بیان و اندیشه، حق آموزش و سواد دیجیتالی، حقوق فرهنگی و اوقات فراغت و بازی را ایجاد می‏کند‏. کنوانسیون حقوق کودک و نظریۀ تفسیری شمارۀ 25 کمیتۀ حقوق کودک مصوب 2021، که با عنوان حقوق کودکان در فضای مجازی صادر شده است، به تعیین مفاهیم و چارچوب‏ها در این زمینه پرداخته است‏. در این اسناد، حق دسترسی و برخورداری کودک به‏ صورت مستقیم و غیرمستقیم به رسمیت شناخته شده و حمایت‏های ویژه ‏ای برای کودکان در برابر آسیب‏های فضای مجازی درنظر گرفته شده است‏. در ایران نیز قوانین و مقرراتی ازجمله سند صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی تصویب شده است اما هنوز حمایت‏های بیشتری برای کودکان، همگام با اسناد بین ‏المللی، ارائه نشده است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Right of Children to Access Cyberspace from the Perspective of Domestic and International law (in light of General Comment No. 25 (2021) Committee on the Rights of the Child)

نویسنده [English]

  • Mahzad Saffarinia
Assistant Professor, Department of Law, Refah University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Cyberspace provides a unique opportunity for children to understand the right to freedom of expression and information. Child access to cyberspace is, therefore, a human right, which enables countries that are party to the Convention on the Rights of the Child to create age-appropriate digital content to support children in their capacity for development and to ensure that children have access to a wide range of information, including information held by public bodies, on culture, sports, art, health, civil and political affairs‏. This article found that access to cyberspace and equal digital opportunities create their rights, including children's access to information and freedom of expression and thought, the right to digital education and literacy, cultural rights and leisure and play, and implementing the protection document‏. It was found from children and adolescents in cyberspace and other existing regulations with international documents that the Islamic Republic of Iran has not been able to provide more protection to children by international documents in cyberspace protection laws.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Child. Cyberspace. Access right. Equal opportunities. Child protection
احمدلو، مونا (1392). حریم خصوصی در فقه و حقوق ایران. انتشارات مجد، چاپ اول.
السان، مصطفی (1399). حقوق فضای مجازی. مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‏های حقوقی شهر دانش، چاپ پانزدهم.
انصاری،باقر (1399). حق دسترسی به اینترنت؛ مبانی و محتوا. مجله حقوقی دادگستری، 84(111)، 51 -79.
جایشانکار، کی (1394). جرم‏شناسی فضای مجازی کشف جرائم اینترنتی و رفتار مجرمانه. حمیدرضا ملک‏محمدی (مترجم). تهران: نشر میزان، چاپ اول.
جعفری، محمدحسین و پارسا، الهه (1398). ممنوعیت هرزه‏نگاری کودکان از منظر اسناد بین‏المللی و داخلی. حقوق کودک، ](1)، 166-155.
حسینی، محمدرضا (1398). مسئولیت دولت‏ها و سازوکارهای صیانت از حقوق کودک در فضای مجازی. حقوق کودک، 1(4)، 31-59.
روشن، محمد و حمدی، حسین (1398). مصالح عالیۀ کودک در حقوق و رویۀ قضایی ایران وکنوانسیون حقوق کودک. حقوق کودک، 1(1)، 11-36.
زارعی، رضا، رنجبر، مسعودرضا و رزمی، مهرزاد ( 1399). استنادپذیری داده‏ها و سوابق الکترونیک در مقابل کودک در فضای مجازی. حقوق کودک، 2(5)، 11-42.
شریعتی، مریم، زمانیان، معصومه و خلیلی، میلاد (1400). انتشار تصاویر کودکان در فضای مجازی و تأثیر آن بر شخصیت‏سازی پیش از بلوغ ایشان در پرتو حقوق ایران و مقررات بین‏المللی. مجلۀ علمی حقوق و مطالعات نوین، 2(2)، 1-18.
فرامرزیانی، پروانه، انصاری، باقر، سلطانی‏فر، محمد و مظفری، افسانه ( 1400). طراحی الگوی راهکارهای حمایت از حریم خصوصی کودکان در فضای مجازی. پژوهش‏های ارتباطی، 28(106)، 9-30.
قناد، فاطمه و شریف، الهام (1400). مطالعۀ اجمالی حمایت از داده‏های شخصی در نظام حقوقی ایران و سند مقررات عمومی حفاظت از داده‏های اتحادیۀ اروپا. حقوق فناوری‏های نوین، 2(4)، 1-22.
عاملی، سعیدرضا (1396). خانواده مسلمان و فضای مجازی. دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول
عباسی سرمدی، مهدی و زنگی اهرمی، عهدیه (1394). بررسی سن کودک و آثار حقوقی آن از منظر اسناد بین‏المللی. فقه و حقوق خانواده، 20(63)، 23-41.
محمدی، صادق و سعید، شیخ (1395). اصل حمایت، بقاء و رشد کودک در ایران و نظام بین‏المللی. سومین کنفرانس بین‏المللی علوم و مهندسی.
Committee on the Rights of the Child. (2021). General Comment No. 25 (2021) on Children’s Rights in Relation to the Digital Environment. UN: United Nations Convention on the Rights of the Child, at: https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/15/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=CRC/C/GC/25&Lang=en (last visited: 2022-09-04)
Unicef (2017), Children in a digital world, report, at: https://www.unicef.org/uzbekistan/media/711/file/SOWC:%20Children%20in%20a%20Digital%20World.pdf (last visited: 2022-09-04)
Unicef (2018). Policy guide on children and digital connectivity, at: https://www.unicef.org/esa/media/3141/file/PolicyLab-Guide-DigitalConnectivity-Nov.6.18-lowres.pdf (last visited: 2022-09-04)
Baruh, L., Secinti, E., & Cemalcilar, Z. (2017). Online privacy concerns and privacy management: A meta-analytical review. Journal of Communication67(1), 26-53.
Rheingold, H. (1993). The virtual community: homesteading on the electronic frontier. Cambridge, MA: Perseus Books
Ren rights in cyberspace. International journal of research and analyze, 4(2), 36-45.
Malgieri, G., & Custers, B. (2018). Pricing privacy–the right to know the value of your personal data. Computer Law & Security Review34(2), 289-303.
The Swedish Authority for Privacy Protection (2021). The rights of children and young people on digital platforms.