بررسی نظام حقوقی حاکم بر صدور مجوز برای کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران

نعیم وفا, سجاد; اعتماد, سیده مریم

doi:10.22133/clj.2021.309335.1065

بررسی نظام حقوقی حاکم بر صدور مجوز برای کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناس ارشد فناوری اطلاعات، مؤسسۀ توسعۀ حقوق فناوری اطلاعات و ارتباطات برهان

² دکتری حقوق خصوصی مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهردانش، تهران، ایران

10.22133/clj.2021.309335.1065

چکیده

عدم شفافیت و پیچیدگی و سخت‏گیرانه بودن فرایند دریافت مجوز برای ثبت یا آغاز فعالیت، یکی از معضلات مهم کسب‏‌و‏کارها در ایران است. این امر درخصوص کسب‏‌وکارهای نوظهور با پیچیدگی بیشتری همراه است. بسیاری از کسب‌‏وکارهای نوپای اینترنتی یا اصطلاحاً استارت‌‏آپ‏‌ها با ابهام در زمینۀ مجوزهای فعالیت خود روبه‌رویند. در این مقاله می‏‌کوشیم تا دربارۀ موضوع مجوزهای کسب‌‏وکار، با تأکید بر کسب‏‌وکارهای اینترنتی، بحث کنیم. قوانین و مقرراتی که در سال‌‏های اخیر از سوی مراجع ذی‌‏ربط به تصویب رسیده است، از قبیل قانون اجرای اصل 44 قانون اساسی، قانون بهبود مستمر محیط کسب‏‌وکار، قانون برنامۀ پنجم و ششم توسعه، و قانون رفع موانع تولید رقابت‌‏پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، حاوی مصوبات درخور توجهی درخصوص مجوزهای کسب‌‏وکارند که در صورت اجرایی‌شدن آن‏‌ها، فرایند صدور مجوزها تسهیل خواهد شد و درنتیجه فضای کلی کسب‏‌وکار در کشور تا حدی بهبود خواهد یافت. درخصوص کسب‌‏وکارهای الکترونیکی نیز، اگرچه تصویب و ابلاغ آیین‌‏نامۀ اجرایی چگونگی صدور مجوز و نحوۀ نظارت بر فعالیت افراد صنفی در فضای مجازی و بازاریابی شبکه‏‌ای و نیز دستورالعمل اعطای نماد اعتماد الکترونیک و نظارت بر کسب‏‌وکارهای اینترنتی، گام‏‌های مثبتی در راستای سامان‌دهی فعالیت‌‏های اقتصادی در فضای مجازی به‌شمار می‌روند، کماکان خلأها و ابهامات بسیاری در این زمینه وجود دارد. ذر پژوهش حاضر، با شیوۀ تحلیلی ـ توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌‏ای و اینترنتی، فرایند صدور مجوز برای کسب‏‌وکارهای الکترونیکی بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.27833836.1400.2.3.9.0

عنوان مقاله [English]

Review of the legal system governing licensing for e-business system in Iran

نویسندگان [English]

sajad naeem vafa ¹
seyede maryam etemad ²

² Ph.D in Private Law, Shahr-e-Danesh Institute for Legal Studies and Research

چکیده [English]

Review of the legal system governing licensing for Internet business system in Iran

Lack of transparency, complexity and strictness of the process of obtaining a license to register or start a business is one of the important problems of businesses in Iran. This is more complicated in emerging businesses. Many start-ups are confused about their licenses. In this article, we try to discuss the issue of business licenses with an emphasis on Internet businesses. Laws and regulations have been enacted by the relevant authorities in recent years. There are significant approvals for business licenses that, if implemented, will facilitate the licensing process and, as a result, improve the overall business climate in the country. Although the adoption of some regulations is a positive step in organizing economic activities in cyberspace, there are still many gaps and ambiguities in this area. The present study, using descriptive-analytical methods and using library and Internet resources, examines the challenges in issuing licenses for e-businesses.

کلیدواژه‌ها [English]

e-commerce law
business license
internet business
startup law
start-up business

مراجع

اعتماد، سیده مریم (1398). اصول حقوقی حاکم بر تبلیغات بازرگانی در فضای سایبر با مطالعه تطبیقی در دستورالعمل‏‌های اتحادیه ‏اروپا. رسالۀ دکتری حقوق خصوصی. دانشکدۀ حقوق. دانشگاه علوم و تحقیقات تهران.

بی‏نام (1366). «آیا مؤسسات غیرتجارتی می‌توانند اقدام به فعالیت‌های تجاری بنمایند؟». مجلۀ بررسی‏‌های بازرگانی، شمارۀ 5، ص 105-112.

دو بلفوند، زویه لینان (1390). حقوق تجارت الکترونیک. ترجمه و تحقیق ستار زرکلام. تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌‏های حقوقی شهر دانش.

دهخدا، علی. (1377). لغت‌نامه دهخدا. تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

ژان کاله، اولوآ (1379). «تعریف مصرف‌‏کننده». ترجمۀ عبدالرسول قدک. مجلۀ تحقیقات حقوقی، دورۀ 3، شمارۀ 29-30.

صفایی، حسین و قاسم‌زاده، مرتضی (1384). حقوق مدنی اشخاص و محجورین. تهران: سمت، چاپ دهم.

فراهیدی، خلیل بن احمدمحقق (1410). العین (ج2 و 4). قم: منشورات الهجره.

فرهنگ، منوچهر (۱۳۷۹). فرهنگ علوم اقتصادی. تهران: انتشارات پیکان، چاپ هشتم.

گروه مطالعات محیط کسب‌‏و‏کار (1391). گزارش رصد و تحلیل محیط کسب‌‏وکار ایران. مرکز پژوهش‌‏های مجلس شورای اسلامی، شمارۀ مسلسل 32012836، ص 1.

گلریز، حسن (1388). فرهنگ توصیفی اصطلاحات پول، بانکداری و مالیه بین‌‏المللی. تهران: فرهنگ معاصر.

مصلحی، مهرداد (۱۳۸۰). فرهنگ حقوقی. تهران: انتشارات قلم.

معین، محمد (1371). فرهنگ معین. تهران: مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر.

نعیم وفا، سجاد و اعتماد، سیده مریم (۱۴۰۰الف). انواع مجوزهای لازم برای راه‌‏اندازی کسب و کارهای اینترنتی. تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی.

نعیم وفا، سجاد و اعتماد، سیده مریم (۱۴۰۰ب). مجموعه قوانین و مقررات کاربردی تجارت الکترونیک و کسب‌‏وکارهای اینترنتی. تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌‏های حقوقی شهردانش.

Arora, A., Faofuri, A., & Ronde, T. (2013). “Managing Licensing in a Market for Technology”. Journal of Management Science, 59(5), 1092-1106.

Bhat, S. A., Kansana, K., & Khan, J. M. (2016). “A Review Paper on E-Commerce”, Asian Journal of technology & management Research, 6(1), 16-21.

Barokah, S., Nurhadryani, Y., & Rahmi, H. (2013). “E-government development: Online industrial business license services system in Indonesia”. International Conference on Advanced Computer Science and Information Systems (ICACSIS), IEEE.

Bustamam, U. A., Shukor, S. A., Mohamed, Z. Aziz, & Muhammad, R. (2013). “Rejuvenating Business Licensing Process in State Government Agencies through Business Process Reengineering (BPR)”. International Journal of Management Sciences. 1(3), 77-82.

Kansana, k., Bahat, S. A. Majid, J. (2016). “A Review Paper on E-Commerce”. TIMS 2016-International Conference.

World Bank (2013). Impact Evaluation of Business License Simplification in Peru. An Independent Assessment of an International Finance Corporation-Supported Project. The World Bank.

World Bank (2010). Policy framework paper on business licensing reform and simplifiacation. The World Bank.

Europian commission (2020). Business environment reform guidelines.

ING, L. Y. Magiera, S. Anika, W. (2015). Business Licensing: A Key to Investment Climate Reform”. Working Papers DP-2015-05. Economic Research Institute for ASEAN and East Asia (ERIA).