بازسازی بانک های متوقف، با تکیه بر ضوابط و تجارب بین المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حقوق خصوصی، مدرس دانشگاه، وکیل پایۀ یک دادگستری، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد حقوق اقتصادی، کارشناس حقوقی شورای رقابت، تهران، ایران

چکیده

فعالیت‌های بانکداری همواره با ریسک و احتمال بروز ناتوانی روبه‌رویند، زیرا ترازنامۀ بانک‌ها با بی‌ثباتی بالقوه دست به گریبان است. چنانچه بحران مالی در بانکی به وخامت گراید و اصلاح ساختار مالی و عملیاتی راهگشا نباشد و بانک به حالت توقف از پرداخت دیون درآید، پیامدهای جدی و زیان‌بار بلندمدت برای نظام بانکی، قوۀ قضاییه، دولت و مشتریان آن خواهد داشت. در حالتی که وضعیت توقف از سوی مراجع مسئول (ناظر بانکی یا مرجع قضایی) اعلام رسمی شود، وارد دورۀ تشخیص برای انتخاب روش حل‌وفصل بحران (بازسازی یا تصفیه) می‌شود که اصولاً بازسازی مطلقاً بر تصفیه مقدم است. مطابق رویه‌های معمول در کشورهای پیشرو، از اینجا بانک در وضعیت مدیریت رسمی قرار می‌گیرد و مرجع نظارتی یا یک نهاد قانونی خاص با برعهده‌گرفتن کنترل بانک تدابیر و روش‌های بازسازی را به اجرا می‌گذارد. متداول‌ترین سازوکارهایی که برای بازسازی به‌منظور حل‌وفصل ورشکستگی یک بانک متوقف به‌کار می‌رود عبارت است از ادغام یا تملک، معاملات خرید و تقبل، عملیات‌های دربرگیرندۀ ایجاد بانک‌های واسطه یا تفکیک بانک متوقف به دو بانک خوب و بانک بد. درخصوص ورشکستگی بانک‌های بزرگ با مفاهیم نظام‌مند عمده، ملی‌سازی موقت بانک آخرین راه‌حلِ مطرح خواهد بود.

 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reconstruction of Insolvent Banks, Relying on International Standards and Experiences

نویسندگان [English]

  • Amirabbas Alaedini 1
  • Iman Poreslami 2
1 PhD in Private Law, University Lecturer, Attorney at Law
2 Master of Economic Law, Legal Expert in the Iranian Competition Council
چکیده [English]

Banking activities are always facing with risk and the possibility of insolvency, and this is due to the fact that banks' balance sheets are struggling with potential instability. In the stages when a bank suffers from a financial crisis, if the reform of the financial and operational structure does not work and the bank ceases to pay its debts and this is officially announced by the responsible authorities (banking supervisor or judicial authority), it enters into the assessment period for choice of The method of resolving the bank bankruptcy (restructuring or liquidation). In principle, restructuring is absolutely prior to liquidation, according to the usual procedures in leading countries, from here the bank is in the position of formal administration and the supervisory authority or a special legal entity takes control of the bank and implements restructuring measures and methods. The most common techniques used to restructuring a insolvent bank are: merger or acquisition, purchase- and- assumption Transactions , operations involving the creation of bridge banks, or the separation of a insolvent bank into two Good-bank/bad-bank. Regarding the bankruptcy of large banks with major systemic implications; Temporary nationalization of the bank will be the last resort.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resolving of Bank Bankruptcy
  • Insolvent Banks
  • Restructuring of Bank
  • Formal Administration
  • Restruction Techniques
اسدی‌پور، نوشین (1388). نظارت بر بانک‌ها و شیوه‌های اجرا. تهران: پژوهشکدۀ پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول.
اکونومیست (اُکتبر 2008). بانک‌ها در جهان پشتوانه‌ای برای زندگی. تازه‌های اقتصاد، 121 (پاییز 1387)، 9-11.
 اکونومیست (جولای 1991). ورشکستگی بانک اعتبارات و تجارت بین‌الملل. مهدی تقوی (مترجم). حسابدار (1370)، 10-9.
ایزدی‌نیا، ناصر و علینقیان، نسرین (1389). مدیریت ریسک نقدینگی در شرایط بحرانی در بانک‌ها. بانک و اقتصاد، 108.
بازمحمدی، حسین (1382). اصلاح ساختار نظام بانکی در راستای ساماندهی بازارهای مالی رسمی در جمهوری اسلامی ایران. تهران: پژوهشکدۀ پولی و بانکی بانک مرکزی ج. ا. ا.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1377). بحران‌های بانکی در کشورهای حوزه بالتیک. تهران: بولتن مالی و اقتصادی بین‌المللی، ادارۀ مطالعات و سازمان‌های بین‌المللی بانک مرکزی ج. ا. ا، 64.
برهانی، حمید (1388). آثار بحران‌های مالی و اقتصادی بر ریسک‌های مختلف بانکی. مجموعه مقالات بیستمین همایش بانکداری اسلامی، تدوین: مرتضی الله‌داد، محمد ولی مقدم زنجانی و منصور مدرسی، تهران، مؤسسه عالی آموزش بانکداری ایران.
پوراسلامی، ایمان (1390). قواعد خاص ناظر بر ورشکستگی بانک در حقوق ایران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد حقوق اقتصادی، دانشگاه علامه طباطبائی.
جزایری، مینا (1386). چگونگی مقابله با مشکلات بانک‌ها و مؤسسات مالی ضعیف. مجموعه مقالات هجدهمین همایش بانکداری اسلامی، تدوین علیرضا شیرانی. تهران: مؤسسۀ عالی آموزش بانکداری ایران.
حنیفی، فرهاد (5 دی 1399). گزارش روابط عمومی، تارنمای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
سیمایی صراف، حسین و امینی، وحید (1399). نظام حقوقی خاص ورشکستگی بانک‌ها؛ چرایی و چارچوب حقوقی. پژوهشنامه بازرگانی، 24(94)، 259-299.
شمس، عبدالله (1384). آیین دادرسی مدنی، جلد سوم. تهران: انتشارات دراک، 1384، چاپ سوم.
کیایی، فاطمه، رهپیک، حسن و باقری، محمود (199). نهاد بازسازی؛ ماهیت و مدل‌ها در نظام بانکی ایران. دانشنامه حقوق اقتصادی، 27(18)، 103-128.
گلاسنر، توماس و ماس، ایگناسیو (1377). عوامل ایجاد بحران بانکی و حل‌وفصل آن. ادارۀ مطالعات و سازمان‌های بین‌المللی بانک مرکزی ج. ا. ا، 64.
نیلی، فرهاد و محمدی، محمدرضا (1388). درس‌های بحران مالی جهانی برای بانکداران مرکزی. مجموعه مقالات نوزدهمین کنفرانس سالانه سیاستهای پولی و ارزی، پژوهشکدۀ پولی و بانکی بانک مرکزی ج. ا. ا.
هفرنان، شلاگ (1382). بانکداری نوین در تئوری و عمل. علی پارسائیان و علیرضا شیرانی (مترجمان). تهران: ادارۀ تحقیقات و برنامه‌ریزی بانک سپه، چاپ اول.
Beck, T., & Laeven, L. (2006). Resolution of Failed Banks by Deposit Insurers- Cross-Country evidence, Washington. D. C: World Bank, from http://www.tilburguniversity.edu/webwijs/files/center/beck/pdf
Brierley, p. (2009). The UK special Resolution Regime for failing banks in an international context, Bank of England financial stability paper, (5).
CADWALADER. (2009). The Banking ACT 2009: counterparty Rights and Insolvent Banks, March 2009, from http://www.blplaw.com/medianewsletters/BankingaACT2009/pdf
Coates, J. and Scharfstein, D. (2009). Lowering the cost of Bank Recapitalization, law school and Business School of Harvard University, from http://ssrn.com/abstract=1345962
European Commission (November 2019). Study on the Differences in their Potential Harmonisation, Final Report, VVA Grimaldi & Bruegel.
International Monetary Fund and World Bank. (April 2009). An overview of the legal, Institutional, and Regulatory framework for Bank Insolvency, Prepared by the staff of the IMF and WB for the IMF, approved by sean Hagan and Christopher Towe, Washington. D. C.: IMF and WB. https://www.imf.org/external/np/pp/eng/2009/041709.pdf
Lastra, R. M. (2003). Cross-Border Bank Insolvency: Legal Implications In the case of banks operating In Different Jurisdictions In Latin America. Journal of International Economic Law, 6(1), 79-110. Oxford University,  https://academic.oup.com/jiel/article-abstract/6/1/79/817285
Mayer, B. (2009). Restructuring Bankruptcy and Insolvency Group Legal Alert, February 2009, http://www.mayerbrown.com/publications/article.aspid=6136
Schoenmaker, D. (2019). A macro approach to international bank resolution. In Research Handbook on Cross-Border Bank Resolution. Edward Elgar Publishing.
Swiss Federal ACT on Banks and Saving Banks (2009). AUDIT FINANCIAL SERVICES, SR 952. O(of 8 November 1934; Status as of 1 January 2020), at: https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/ch/pdf/ch-banking-act-en.pdf
Waxman, M. (1998). A legal framework for systemic bank restructuring. Washington. D. C.: World Bank, http://papers.ssrn.com/sol3/paperscfm/id=172984.pdf