رویکردهای نوین دادرسی مالیاتی در مراجع شبه‏‌قضائی با تأکید بر نظام‏‌های حل‏‌اختلاف کشورهای فرانسه و انگلستان و آلمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدۀ حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد غرب، تهران، ایران

چکیده

هدف از تدوین قوانین و مقررات در هر کشور تضمین حقوق اساسی افراد جامعه از طریق رعایت اصول دادرسی منصفانه و عدم‏‌تجاوز به حقوق خصوصی افراد و حفظ منافع عمومی اجتماع است . امروزه مالیات به‏‌عنوان یکی از اصلی‌‏ترین منابع درآمدی ‏دولت‏‌ها‏، به‌‏واسطۀ وجود چالش‏‌های مرتبط با نحوۀ مطالبۀ آن و همچنین طراحی سازوکار حل‌‏اختلاف در وصول انواع مالیات‌‏ها مبتنی بر اصول حقوقی پذیرفته‌‏شده در هر کشور، محل مناقشه میان دولت و مردم است . بنابراین لازم است مراجعی مطابق با یک الگوی منطبق با اصول حقوقی تشکیل شود تا هم دولت و هم مؤدیان با طیب‌‏خاطر اطمینان داشته باشند که مراجع مذکور خواهند توانست با تکیه بر مقررات و رعایت حقوق طرفین در نهایت راه‌‏حلی عادلانه درخصوص اختلافات ارائه دهند؛ این مهم محقق نخواهد شد مگر به‌‏واسطۀ رعایت اصول دادرسی منصفانه در یک نظام نوین رسیدگی که موردتأیید همۀ نهادهای حقوقی بین‏‌المللی است و تحت عنوان میثاقی مهم در جامعۀ جهانی برای نیل به جامعۀ مدنی موردنظر است. بر همین اساس، نظام‌‏های حقوقی متعدد و متفاوتی درخصوص دادرسی مالیاتی تشکیل شده است که هرکدام از آن‌‏ها ممکن است نقاط قوت و ضعفی از حیث قرابت یا مفارغت از اصول دادرسی منصفانه داشته باشند. در این نوشتار، با بررسی شکلی الگوهای حاکم بر نظام حل‌‏اختلافات مالیاتی در کشور ایران‏ و کشورهای منتخب اتحادیۀ اروپایی و همچنین مقایسۀ الگوهای مذکور، ضمن معرفی الگوی منتخب و نوین از حیث رعایت اصول حقوقی، پیشنهادهایی منطبق با الگوهای موجود به‏‌منظور رفع ایرادات احتمالی نظام حل‌‏اختلافات مالیاتی در ایران از طریق اصلاح ساختار و فرایندهای دادرسی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

New Approach of Tax Litigation in Quasi-judicial Authorities, with Emphasis on Dispute Resolution Systems in France, the United Kingdom and Germany

نویسندگان [English]

  • Jalil Ghanavati 1
  • sajjad Hooshmandy 2
1 Associate Professor, Faculty of Law, ،Tehran University, Farabi Camus Tehran, Iran
2 Master of Private Law, Islamic Azad University,Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of enacting laws and regulations in each country is to guarantee the fundamental rights of individuals in society by observing the principles of fair trial and not encroaching on the private rights of individuals, as well as protecting the public interest of society. Today, taxation as one of the main sources of income for governments, Due to the challenges associated with how to claim it As well as designing a dispute resolution mechanism for the collection of various taxes Based on the legal principles accepted in each country, It is a place of conflict between the government and the people.Therefore, it is necessary to form references in accordance with a model in accordance with legal principles So that the government on the one hand and the taxpayers on the other can be confident These authorities will be able to rely on the rules and respect the rights of the parties Finally, provide a just solution to the dispute And this important thing will not be achieved except by observing the principles of fair trial In a new system of proceedings that has been approved by all international legal institutions. Accordingly, various legal systems have been established regarding tax litigation Each of them may have strengths and weaknesses in terms of proximity or deviation from the principles of fair trial. In this article, by examining the patterns governing the tax dispute resolution system in Iran, Selected countries of the European Union as well as comparing the mentioned models,

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tax system
  • principles of fair trial
  • tax dispute resolution model
  • Iran
  • Germany
انصاری، ولی‌‏الله (1377). کلیات حقوق اداری. تهران: میزان، چاپ دوم.
باقری، مصطفی، توسلی، منوچهر و دالمن‌پور، محمد (1398). «تأملی در نظام دادرسی مالیاتی (اداری- قضایی) ایران و آمریکا». پژوهشنامه مالیات، دورۀ 27، شمارۀ 44، ص 47-69.
پرو، روژه (1384). نهاد‏های قضائی فرانسه. ترجمۀ شهرام ابراهیمی، عباس تدین و غلامحسین کوشکی. قم: سلسبیل.
پروتابا، لوئی‏ و کوتره، ژان ماری (1387). حقوق مالیاتی. ترجمۀ محمدعلی یزدان‏بخش. تهران: نشر خاتون، چاپ دوم.
پورحسین شقلان، شکور (1383). تحولات آیین دادرسی مالیاتی ایران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه شهید بهشتی.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1380). ترمینولوژی حقوق. انتشارات گنج دانش.
جوادی، محمود (1390). حقوق اداری تطبیقی، نظارت قضائی بر مقررات دولتی در انگلستان و فرانسه. تهران:جنگل.
رضایی‏‌زاده، محمدجواد (1389). حقوق اداری (1). تهران: میزان.
ردیر، رنه (1371). مقدمه‌ای بر حقوق تطبیقی. ترجمۀ محمد علوی. تهران: دفتر خدمات حقوقی بین المللی ج. ا.ا.
زارع زواردهی، محمد (1376). مرجع رسیدگی‌کننده به تخلفات کمسیون ماده صد قانون شهرداری تهران. پایان‌‏نامۀ کارشناسی ارشد حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
زولر، الیزابت (1396). درآمدی بر حقوق عمومی (مطالعۀ تطبیقی بنیادهای حقوق عمومی فرانسه، انگلستان و آمریکا)،. ترجمۀ سیدمجتبی واعظی. تهران: جاودانه، چاپ سوم.
صادقی‌‏‎مقدم، محمدحسین و میرزاده کوهشاهی، نادر (1392). آیین رسیدگی به تخلفات اداری کارکنان دولت. تهران: مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران.
طاهری تاری، میرمحسن (1390). اصل برابری و عدالت مالیاتی درآیینۀ حقوق بشر وحقوق مالیاتی نوین. تهران: شهر دانش.
طباطبائی مؤتمنی، منوچهر (1395). حقوق اداری. تهران: سمت.
عباسی، بیژن (1381-1380). «مبانی حقوق عمومی». جزوۀ درس حقوق اداری (1)، اردشیر امیرارجمند. دانشگاه شهید بهشتی، دانشکدۀ حقوق، ص1.
عزیزی، غلامرضا (1385). مالیه عمومی و خط‌ ‏‌مشی مالی دولت. تهران: انتشارات شهر آشوب.
قاضی، ابوالفضل (1380). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هفتم.
کاسسه، سابینو (1392). شکل‏‌‌ گیری حقوق اداری (مطالعۀ تاریخی- تطبیقی حقوق اداری انگلستان و فرانسه). ترجمۀ سیدمصطفی واعظی. شیراز: شهرداد.
کاظمی، داوود و رستمی، ولی (1395). «مبانی و ابعاد حق دادخواهی مالیاتی در حقوق ایران و انگلستان». پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 20، شمارۀ 3، ص 164-199.
لاگین، مارتین (1388). مبانی حقوق عمومی. ترجمۀ محمد راسخ. تهران: نشر نی.
موسی ‏زاده، ابراهیم (1391). حقوق اداری. تهران: دادگستر.
نوین، پرویز (1390). اصول حقوق عمومی (حقوق اداری ودادرسی اداری تطبیقی ایران، فرانسه، انگلستان). تهران: انتشارات جنگل.
واعظی، سیدمجتبی (1390). دادگستری اساسی، مطالعۀ تطبیقی نظامهای حقوقی فرانسه و آمریکا با نگاهی به حقوق ایران. تهران: جنگل.
وزارت امور اقتصادی و دارایی (1365). از مالیات چه میدانیم، شمارۀ 1. حوزۀ معاونت درآمد‏های مالیاتی، دفتر روابط عمومی. تهران.
هداوند، مهدی (1389). حقوق اداری تطبیقی، جلد دوم. تهران: سمت.
هداوند، مهدی و مشهدی، علی (1389الف). اصول حقوق اداری در پرتو آرای دیوان عدالت اداری. تهران: خرسندی.
هداوند، مهدی و مشهدی، علی (1389ب). دادگاههای اختصاصی اداری در پرتو اصول و آیینهای دادرسی منصفانه. تهران: خرسندی.
Abraham, H. J. (1968). The judicial process: An introductory analysis of the courts of the United States, England, and France. New York: Oxford University Press.
Bell, J., Boyron, S., & Whittaker, S. (2008). Principles of French law. Oxford university press.
Bentley, D. (2007). Taxpayers’ Rights: Theory, and Implementation. Kluwer Law International.
Dubroff, H., & Hellwig, B. J. (2014). The United States Tax Court, an Historical Analysis, Second Edition Revised and Expanded.
Hoffer, S., & Walker, C. J. (2014). “The Death of Tax Court Exceptionalism”. Minnesota Law Review, 99, 221-296.
Howard, R. M. (2009). Getting Poor Return, Courts, Justice and Taxes. United State University of New York Press.
Robert M., Howard (2009). Getting Poor Return, Courts, Justice and Taxes 2009. The United States University of New York.
Richardson, G. (2006). “Determinants of Tax Evasion: A Cross-country Investigation”. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 15(2), 150-169
Musgrave, R. (1959). The Theory of Public Finance. New York: McGraw Hill.
Terwel, B. W., Harinck, F., Ellemers, N., & Daamen, D. (2009). “How organizational motives and communications affect public Trust in organizations”. Journal of Environmental Psychology, 29, 290-299
United States Tax Court (www.ustaxcourt.gov).