شناخت تاجر حقیقی از منظر لایحۀ تجارت سال 1391 با نگاهی به مفاهیم متناظر در قانون تجارت و قانون تجارت الکترونیکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حقوق خصوصی، مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌‏های حقوقی شهردانش، تهران، ایران

2 دانش‏ آموختۀ کارشناسی ارشد فناوری اطلاعات، مؤسسۀ توسعۀ حقوق فناوری اطلاعات و ارتباطات برهان، تهران، ایران

چکیده

قانون تجارت ایران (مصوب 1311) مهم‏‌ترین مجموعۀ مدون قوانین مربوط به امور بازرگانی در ایران است که اساس حقوق تجارت ایران را تشکیل می‌‏دهد. قریب به اتفاق حقوق‌‏دانان ایرانی قانون مذکور را ناکافی و بیش از اندازه ناقص و مبهم می‌دانند. در این راستا و با پذیرش ضرورت اصلاح، لایحۀ تجارت سال 1391 که با این هدف تنظیم شده، در این مقاله بررسی شده است. البته، با توجه به گستردگی بحث، در این مقال، صرفاً تعریف تاجر و اعمال تجاری در لایحۀ جدید که اساس قانون تجارت و وجه ممیزۀ تاجر از غیرتاجر تلقی می‏‌شود مورد واکاوی قرار گرفته است. برای این منظور، ابتدا اهداف اصلی لایحه بیان شده و سپس موفقیت یا عدم‌‏موفقیت در نیل به این اهداف بررسی شده است. در انتها، با عنایت به این‏‌که تجارت الکترونیکی ناظر به استفاده از ارتباطات الکترونیکی در فرایند تجارت است و شیوه و وسیله‌‏ای است برای انجام تجارت، ناگزیر به مفهوم متناظر در قانون تجارت الکترونیکی یعنی مفهوم «تأمین‏‌کننده» اشاره شده است. در بند ع از مادۀ 2 قانون تجارت الکترونیکی آمده است: «‏تأمین‌‏کننده (Supplier) عبارت از شخصی است که بنا به اهلیت تجاری، ‏صنفی یا حرفه‌‏ای فعالیت می‏‌کند.» پس از واکاوی در موضوع و با مقایسۀ مادۀ 1 و 2 قانون تجارت فعلی با مادۀ 1 لایحه، این نتیجه به‌‏دست آمده است که تغییرات اساسی مدنظر دفتر مطالعات اقتصادی معاونت برنامه‏‌ریزی و اقتصادی وزارت بازرگانی قابل مشاهده نیست و نمی‌‏توان آن را بخشی از نقطۀ قوت و نوآوری‏‌های این اصلاحیه برشمرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Recognizing the Trader in Light of Iranian Trade Bill (2012) by Examining Corresponding Concepts in Commercial Code and Electronic Commerce Law

نویسندگان [English]

  • seyede maryam etemad 1
  • sajad naeem vafa 2
1 PhD in Private Law, Shahr-e-Danesh Institute for Legal Studies and Research, Tehran, Iran
2 MSc of Information Technology, Borhan Institute of ICT Law Development, Tehran, Iran
چکیده [English]

The Commercial Code of Iran (adopted in 1932) is the most important set of laws related to commercial affairs in Iran, which forms the basis of Iranian commercial law. The vast majority of Iranian jurists consider the law inadequate, overly incomplete, and vague. In this regard, and accepting the need for amendment, we review the trade bill that has been prepared for this purpose. Given the complexity of the topic, we will only look at the definition of a trader and business practices in the new bill, which is the foundation of the Commercial Code and distinguishes the trader from the non-trader. For this purpose, we first state the main goals of the bill and then examine the success or failure of achieving these goals. Finally, since e-commerce oversees the use of electronic communications in the business process and is a means of doing business, it is inevitable to refer to the corresponding concept in e-commerce law, the concept of "supplier". After analysing the issue, we concluded that by comparing Articles 1 and 2 of the current Commercial Code with Article 1 of the bill, the fundamental changes considered by the Office of Economic Studies of the Deputy Minister of Planning and Economy are not visible, so it cannot be considered a strength listed the innovations of this amendment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Business
  • Trader
  • Supplier
  • Commercial Code
  • Trade Bill
  • Electronic Commerce Law
اسکینی، ربیعا (1380). حقوق تجارت (ج 1). تهران: سمت، چاپ ششم.
اسکینی، ربیعا (1392). حقوق تجارت: برات، سفته، قبض انبار، اسناد در وجه حامل و چک. تهران: سمت، چاپ هجدهم.
اعتماد، سیده مریم (1398). اصول حقوقی حاکم بر تبلیغات بازرگانی در فضای سایبر با مطالعه تطبیقی در دستورالعمل‏های اتحادیه ‏اروپا. رسالۀ دکتری حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران.
اعظمی زنگنه، عبدالحمید (1351). حقوق بازرگانی. تهران: بی‏جا، چاپ چهارم.
امینی، منصور، عابدیان، میرحسین و کرمی، سکینه (1391). نحوه مقابله نظام‏های حقوقی با شروط ناعادلانه قراردادی و سکوت قانون حمایت از حقوق مصرف‏کنندگان در ایران. تحقیقات حقوقی، 15(59).
جعفری، امین (1393). وضعیت نظام حاکمیت شرکتی در حقوق ایران و ضرورت بازنگری لایحۀ قانون تجارت جدید. پژوهش‏های حقوقی، 13(26)، ، 197-204.
حیدری، علی‏مراد (1393). نقد سیاست کیفری تقنینی در قبال جرائم علیه حقوق مصرف‏کننده در تجارت الکترونیکی. مجلس و راهبرد، 21(79)، 95-122.
دمرچیلی، محمد، حاتمی، علی و قرائی، محسن (1386). قانون تجارت در نظم حقوق کنونی. تهران: میثاق عدالت، چاپ ششم.
دهخدا، علی‏اکبر (1377). لغتنامه دهخدا. تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
زرکلام، ستار (ترجمه و تحقیق) (1390). حقوق تجارت الکترونیک. زویه لینان دو بلفوند. تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‏های حقوقی شهردانش.
ستوده تهرانی، حسن (1374). حقوق تجارت (ج 1). تهران: نشر دادگستر.
سرخوش، موسی علی (1393). تجار و معاملات تجاری با نگرشی بر لایحه جدید قانون تجارت. پایان‏نامۀ کارشناسی‏ارشد حقوق خصوصی. دانشکدۀ حقوق. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاه.
عرفانی، محمود (1396). حقوق تجارت به زبان ساده. تهران: میزان.
عمید، حسن (1358). فرهنگ فارسی عمید. تهران: امیرکبیر.
فراهیدی، خلیل بن احمد محقق (1410). العین (ج 2 و 4). قم: منشورات الهجره.
فیضی چکاب، غلام‏نبی (1393). ایرادات جدی یک مدرس حقوق تجارت به لایحه‏ای در شرف تصویب.
http//www. isna.ir/fa/news/93032613857
کاتبی، حسینقلی (1364). حقوق تجارت. تهران: انتشارات فرزان، چاپ دوم.
کاتوزیان، ناصر (1384). اموال و مالکیت. تهران: انتشارات میزان، چاپ دهم.
معین، محمد (1371). فرهنگ معین. تهران: مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر.
نوری، محمدعلی و نخجوانی، رضا (1390) حقوق تجارت الکترونیکی. تهران: گنج دانش، چاپ دوم.
نعیم وفا، سجاد و اعتماد، سیده مریم (۱۴۰۰الف). مجموعه قوانین و مقررات کاربردی تجارت الکترونیک و کسب‏وکارهای اینترنتی. تهران، مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‏های حقوقی شهردانش.
نعیم وفا، سجاد و اعتماد، سیده مریم (۱۴۰۰ب). بررسی نظام حقوقی حاکم بر صدور مجوز برای کسب وکارهای اینترنتی در ایران. حقوق فناوریهای نوین، 2(2)، 221-246.
وزارت بازرگانی، معاونت برنامه‏ریزی و امور اقتصادی، دفتر مطالعات اقتصادی (1384). لایحه اصلاح قانون تجارت - فرایند و اصول تدوین و نوآوری‏ها.
Council Directive 93/13/EEC of 5 April 1993 on unfair terms in consumer contracts.
UNCITRAL Model Law on Electronic Commerce.