سالمندان و حق بر سواد دیجیتال از منظر «توصیه‌های سازمان ملل متحد در عصر وابستگی دیجیتال»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، دانشکدۀ حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

10.22133/mtlj.2023.416097.1246

چکیده

تعداد سالمندان در جهان روبه‌افزایش است. هم‌زمان دنیا شاهد توسعۀ روزافزون فنّاوری دیجیتال است، فرایندی که باعث شده فعالان حوزۀ حقوق بشر نگرانی‌های مختلفی را درخصوص وجود سوگیری و پیش‌داوری‌های متعصبانه دربارۀ قابلیت‌های سالمندان و درنتیجه بی‌توجهی به نیازهای آن‌ها در بهره‌مندشدن از سواد دیجیتال مطرح کنند. همچنین در چهارچوب نظام بین‌المللی حقوق بشر، به‌صراحت از حق بر سواد دیجیتال صحبت نشده است. در همین راستا، دبیر کل سازمان ملل متحد پیشنهاد کرد که مقرراتی برای تعیین تعهدات دولت‌ها در حوزۀ دیجیتال تهیه شود. این پیشنهاد به طرح توصیه‌های سازمان ملل متحد در عصر وابستگی دیجیتال منجر شد که از تعهدات بین‌المللی دولت‌ها در راستای کنترل و نظارت بر آثار فنّاوری دیجیتال صحبت می‌کند. موضوع اصلی پژوهش حاضر، بررسی میزان توجه مقررات توصیه‌نامه به حق سالمندان در کسب سواد دیجیتال و همچنین کاهش شکاف دیجیتال در جوامع است. این مطالعه به روش تحلیلی ـ توصیفی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی انجام شده است. یافته‌های این پژوهش بیانگر آن است که به‌دلیل فقدان صراحت در اشاره به حق سالمندان بر داشتن سواد دیجیتال، به‌عنوان یک حق مستقل بشری، و همچنین تأکید بر لزوم دسترسی عموم به خدمات دیجیتال بدون توجه به شرایط متفاوت اقتصادی و اجتماعی کشورها و البته ارائۀ پیشنهاد در راستای به‌اشتراک‌گذاری کالاهای دیجیتال، بدون توجه به حق مالکیت فکری پدیدآورندگان این نوع کالاها، توصیه‌نامه درصورت تصویب با این وضعیت به‌هیچ‌وجه در اجرای رسالت خود در تأمین و اجرای حق بر سواد دیجیتال و کاهش شکاف دیجیتال موفق نخواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Elderly and the Right to Digital Literacy, on the Base of the Recommendation of the UN on the Age of Digital Interdependence

نویسنده [English]

  • Najmeh Razmkhah
Assistant Prof. Faculty of Law and Social Sciences, Payame Noor University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The number of elderly people in the world is increasing. According to the World Population Prospects, by 2050, one in six people worldwide will be over 65. At the same time, the world has witnessed the increasing development of digital technology. This process has raised various concerns by human rights activists regarding the existence of bias and prejudices against the capabilities of older adults and, as a result, the lack of attention to their needs in digital literacy. On the other hand, the right to digital literacy has not been explicitly discussed in the framework of international human rights. In this regard, the Secretary General of the United Nations proposed preparing regulations to determine governments' obligations in the digital field. This proposal led to the presentation of the United Nations' recommendations in the age of digital interdependence. Which, despite the existence of some shortcomings, contains the international obligations of governments in the control and monitoring of digital technology. The main subject of this research is to investigate the attention of the recommendation to the right of the elderly to acquire digital literacy and reduce the digital divide in societies. This study used the analytical-descriptive method, using library and internet resources. The findings of this research show that due to the lack of clarity in referring to the right of the elderly to have digital literacy as an independent human right and also emphasising the need for public access to digital services, regardless of different economic and social conditions of the countries and presenting a proposal for the sharing of digital goods, irrespective of the intellectual property rights of the creators of these types of goods, the recommendation would not be successful in achieving its goals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Older Persons
  • Ageism
  • Digital Literacy
  • Digital Divide

مراجع

حبیبی، همایون (1395). حق بر حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی. فصل‌نامۀ تحقیقات حقوقی، 19(75)، ۲۹ -۶۴.
رفیع‌زاده، ندا (1392). تأملی بر نقش فعال و مؤثر مراکز نگه‌داری روزانۀ سالمندان با رویکرد مقایسه‌ای ایران و آمریکا. مهندسی ساختمان و علوم مسکن، ۹(19)، ۴۵-۵۸.
عباسی، ابراهیم (1394). اجتماع‌گرایی به‌مثابۀ روش تحلیل: تلاشی برای بومی‌نگری در علوم اجتماعی. فصل‌نامۀ مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، ۷(2)، ۲۳-۵۶.
عرب‌زاده، مهدی (1395). فراتحلیل عوامل مؤثر در سلامت روان سالمندان. پژوهش در سلامت روان‌شناختی، ۲(10)، ۴۲-۵۲.
کاظم پوریان، سعید و عبدلی، سمانه (1395). سواد دیجیتال: راهکاری برای پوشش شکاف دیجیتال و پرورش شهروند دیجیتال. فصل‌نامۀ سیاست‌نامۀ علوم و فنّاوری، ۶(4)، ۵۳-۶۴.
معینی‌فر، محدثه (1401). الزامات شناسایی و استیفای حقوق در فضای دیجیتال. فصل‌نامۀ دانش حقوق عمومی، ۱۱(36)، ۴۵-۶۸.
Alper, M., & Goggin, G. (2017). Digital technology and rights in the lives of children with disabilities. New Media & Society, 19(5), 726-740.
‏Ashraf, N. (2021). Working with the Private Sector for Sustainable Digital Transformation. The European Centre for Development Policy Management (ECDPM), BRIEFING NOTE No. 136, 1-14.
Buyl, R. (2020). E-Health Interventions for Healthy Aging: A Systematic Review. Systematic Reviews, 9(1), 127-142.
Caspi, A. (2019). Technology Makes Older Adults Feel Older. Ageing Ment. Health, 23(1), 1025–1030.
Chao, J-Y. (2020). Learning Outcomes of Mobile and Tablet Application Courses for Taiwanese Older Adults. Development on Information and Communication Technology (ICT) Engineering, 34(2), 159-162.
Charlene, H. Chu. (2022). Digital Ageism: Challenges and Opportunities in Artificial Intelligence for Older Adults. Gerontologist, 62(7), 947–955.
Chu, C. H., & Biss, R. K. (2021). Exergaming Platform for Older Adults Residing in Long-term Care Homes: User-centered Design, Development, and Usability Study. JMIR Serious Games, 9(1), 1-18.
Drydakis, N. (2022). Improving Entrepreneurs’ Digital Skills and Firms’ Digital Competencies through Business Apps Training: A Study of Small Firms. Sustainability, 14(8), 1-23.
Engel, A., & Salvador, C. (2018). Information and Communication Technologies and Students’ Out-of-School Learning Experiences. Digital Educ, 33(1), 130–149.
Eshet-Alkalai Y. (2019). You Can Teach Old Dogs New Tricks: The Factors That Affect Changes Over Time in Digital Literacy. Journal of Information Technology Education, 174(9), 173-181.
Fang, M. (2019). Exploring Privilege in the Digital Divide: Implications for Theory, Policy, and Practice. The Gerontologist, 59(1), 1-5.
Fischer, B. (2020). The Importance of User Involvement: A Systematic Review of Involving Older Users in Technology Design. The Gerontologist, 60(7), 513-523.
Formosa, M. (2019). Active Ageing in the Fourth Age: the Experiences and Perspectives of Older Persons in Long-Term Care. Geopolitical. Social Security and Freedom Journal, 2(1), 78-92.
Forsman, R. (2018).The Struggle of Older Persons for Digital Participation. International Journal of Lifelong Education, 37(3), 333–338.
General Comment No. 6, The Economic, Social and Cultural Rights of Older Persons, Committee on Economic, Social and Cultural Rights (CESCR), (08 /09/ 1995) Available online at: https://www.refworld.org/docid/4a60961f2.html. last visited:8/11/2023
General Comment No. 25. On Science and Economic, Social and Cultural Rights (Art. 15.1.b, 15.2, 15.3 and 15.4) of International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (30 April 2020) UN Committee on Economic, Social and Cultural Rights (CESCR), Available online at: https://www.refworld.org/docid/4a60961f2.html. last visited:8/11/2023.
General Comment No. 4, Article 24: Right to Inclusive Education (25 November 2016) Committee on the Rights of Persons with Disabilities, Available online at: https://www.ohchr.org/en/documents/general-comments-and-recommendations. last visited:8/11/2023.
General Comment No.13, The Right to Education (Art. 13) Committee on Economic, Social and Cultural Rights (CESCR), (12/1999/10) Available online at: https://www.refworld.org/docid/4a60961f2.html. last visited:8/11/2023.
Gordon, S. (2022). Ageism in the Family. Ageism in the Family. The Center for Health and Aging Innovation Working Paper Series, 20, 1-22.
Grenier, A., Gontcharov, I., & Kobayashi, K .(2021). Critical Knowledge Mobilization: Directions for Social Gerontology. Canadian Journal on Aging, 40(2), 344–353.
Lips, M. (2020). Understanding, Explaining and Self-evaluating Digital Inclusion and Exclusion among Senior Citizens. Victoria University of Wellington, Series, 10, 1-25.
Mikołajczyk, B. (2023). Universal human rights instruments and digital literacy of older persons. The International Journal of Human Rights, 27(3), 403–424.
Milan, S. (2020). Techno-solutionism and the Standard Human in the Making of the COVID-19 Pandemic. Big Data & Society, 5(1) 1–7.
Mubarak, F.(2022). Elderly Forgotten? Digital Exclusion in the Information Age and the Rising Grey Digital Divide. The Journal of Health Care Organization, Provision, and Financing 59(2), 1–7.
Pandey, N. (2020). Impact of Digital Surge during COVID-19 Pandemic: A Viewpoint on Research and Practice. International Journal of Information Management, 55(1), 1-6.
Pangrazio, L. (2020). The Social Utility of Data Literacy. Learning, Media and Technology, 45(2), 208–220.
Petryshyn, O. (2021). Human Rights in the Digital Age: Challenges, Threats and Prospects. Journal of National Academy of Legal Sciences of Ukraine, 28(1), 16-23.
Puspitasari, L. (2016). Digital divides and mobile Internet in Indonesia: Impact of smartphones. Telematics and Informatics, 33(2), 472-483.
Rahman, T. (2020). From Digital Literacy to Digital Intelligence, A Comparative Study of Digital Literacy Framework. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 518(1), 154-159.
Rodrigues, R. (2020). Legal and Human Rights Issues of AI: Gaps, challenges and vulnerabilities. Journal of Responsible Technology, 4(1), 1-12.
Rosales, A. (2020). Ageism in the era of digital platforms. Convergence, 26(5), 1074–1087.
Schehl, B. (2020). Outdoor Activity among Older Adults: Exploring the Role of Informational Internet Use. Educational Gerontology, 46(91), 36-45.
Singh, M. (2018). Digital Literacy: an Essential Life Skill In the Present Era of Growing and Global Educational Society. Journal of Advances and Scholarly Researches in Allied Education, 15(8), 62 – 67.

Upadhyay, N. (2022).Demystifying blockchain: A Critical Analysis of Challenges. Applications and Opportunities. 54(2), 1-8.

Villareal, M. G. (2018) .The Grey Digital Divide and the Right to Be Forgotten: An Inter-2015merican Approach. Asia Pacific Journal of Health Law & Ethics, 11(1), 75-92.
Wang, J. (2019). Carceral Capitalism. Semi text Intervention Series, 2(21), 228–252.
Wang, Y. L., Hou, H. T., & Tsai, C. C. (2020). A systematic literature review of the impacts of digital games designed for older adults. Educational Gerontology, 46(1), 1-17.
حقوق فناوری های نوین
دوره 5، شماره 9 - شماره پیاپی 9
بهار و تابستان
فروردین 1403
صفحه 133-153

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 22 شهریور 1402
  • تاریخ بازنگری: 12 مهر 1402
  • تاریخ پذیرش: 13 آبان 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار