بررسی فقهی ـ حقوقی فنّاوری بارورسازی مصنوعی ابرها با نگاهی به جنبه ‏های زیست‌محیطی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه الهیات دانشگاه گنبد کاووس، گنبدکاووس، ایران

2 استادیار گروه الهیات دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران

چکیده

فنّاوری بارورسازی مصنوعی ابرها طی سال‌های اخیر جوانب گوناگون زندگی انسان را متأثر کرده است. این فنّاوری نه‌فقط بر آب‌و‌هوا و زمین تأثیر می‌گذارد، بلکه پیامدهای بالقوه‌ای برای توسعۀ اقتصادی، تولید و محیط زیست دارد. فنّاوری باروری ابرها هم تأثیرات مطلوب و هم تأثیرات نامطلوب در محیط زیست دارد. درواقع به‌کارگیری این فنّاوری موجب افزایش بارندگی و توسعۀ ذخیرۀ آب لازم، کاهش خشک‌سالی و بهبود سلامت و رفاه انسان می‌شود. باوجوداین، ذرات یدید نقره و دیگر موادی که در عملیات بارورسازی ابرها استفاده می‌شوند ممکن است آثار مخرب زیست‌محیطی داشته باشند. پژوهش حاضر با هدف بررسی فقهی ـ حقوقی جنبه‌های زیست‌محیطی باروری ابرها و با روش تحلیلی ـ توصیفی انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد دلایلی که برای مخالفت با این فنّاوری بیان شده، حقیقی نیست و عوارض و خطرات زیستی این امر بیشتر موهوم و ناشی از نگرشی بدبینانه است. استحصال آب با استفاده از فنّاوری باروری ابرها موجب خطرات زیست‌محیطی نمی‌شود؛ ازاین‌رو از نظر فقهی و حقوقی، به‌کارگیری این فنّاوری مجاز است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential review of cloud artificial fertilisation technology with a look at its environmental aspects

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Javanmard Farkhani 1
  • Hamid Miri 2
  • Saleh Yamrali 1
1 Assistant Professor of Theology Department, Gonbad Kavos University, Gonbad Kavos, Iran
2 Assistant Professor of Theology Department, Gonbadkavos University, Gonbadkavos, Iran
چکیده [English]

Artificial cloud fertilisation technology has recently affected various aspects of human life. This technology affects air, water, and land and has potential implications for economic development, production, and the environment. Cloud fertility technology can have both positive and negative effects on the environment. The application of this technology will increase rainfall, develop required water reserves, reduce drought, and improve human health and well-being. However, silver iodide particles and other substances used in cloud fertilisation may have harmful environmental effects. Based on this, this research was conducted with jurisprudence and legal investigation of the environmental aspects of cloud fertility and with a descriptive-analytical method. The research findings show that the reasons for opposing this technology are not real, and this matter's complications and biological risks are more imaginary and caused by a pessimistic attitude. The extraction of water using cloud fertility technology does not pose environmental risks. Therefore, it is possible to use this technology from a jurisprudential and legal point of view.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fertility
  • Artificial
  • Rain
  • Cloud
  • Environment

مراجع

قرآن کریم.
امیدوار، کمال (1383). اقلیم شناسی بارش در منطقه کرمان جهت انتخاب جایگاه باروری ابرها، پژوهش‌های جغرافیایی، ۳۶(۱)، 15-30.
امیدوار، کمال (1380). تحلیل سینوپتیکی سیستم‌های باران‌زا و امکان افزایش بارش آن‌ها به‌وسیله باروری ابرها در منطقۀ کرمان. پژوهش‌های جغرافیایی، 40(۰)، 19-32.
آموزگار، سیدفرید (۱۴۰۰). «واقعیت استفاده از سلاح هارپ علیه کشورهایی مانند ایران چیست؟». خبرگزاری تسنیم. 21/08/1400.
جوادی آملی، عبدالله (1386). اسلام و محیط زیست. تنظیم و تحقیق عباس رحیمیان. قم: مرکز نشر اسراء.
جهانشیر، آرزو (1400). واکاوی تشدید الکترومغناطیسی وردسپهر در افزایش باران‏زایی. فیزیک زمین و فضا، 47(3)، 5۷۹-۵۹۳.
حرعاملی، محمدبن حسن (بی‌تا). وسائل‌ الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسۀ آل البیت.
خویی، سیدابوالقاسم (1417ق). مصباح الاصول. قم: مکتبه الداوری.
رشاد، علی‌اکبر (۱۳۹۹). درس خارج فقه: مهندسی ژنتیک و جنگ بیولوژیک. جلسۀ هفتم. 06/02/1399.
زهرایی، بنفشه، پوسیاهی سامیان، حامد، ناصری، محسن و طاهری، سیدمحمود (1400). ارزیابی آماری عملیات بارورسازی ابرهای فلات مرکزی ایران در سال آبی 93-94. فیزیک زمین و فضا، 17(1)، 187-203.
سامانی، جمال محمدولی، مظاهری، مهدی، عبدالمنافی، نرجس السادات و خسروی، خسرو (1394). گزارش بررسی کارشناسی دو شبهه درمورد بحران آب: الف) تأثیر باروری ابرها در کشورهای همسایه بر میزان بارش ایران؛ ب) نقش آب‌های ژرف در تأمین آب کشور. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
سلمان‌پور، محمدجواد (1384). آموزه‏هاى اسلام در جهت توسعۀ اقتصادى. رواق اندیشه، ۴۵، 58-74.
سیدحسنی، منصوره (1391). باروری ابرها: از باور تا واقعیت. تهران: انتشارات وزارت نیرو.
طالعات، زهرا (1389). اثرات زیست‌محیطی باروری ابرها. تهران: مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها.
طباطبایی حکیم، سیدمحمدتقی (بی‌تا). الأصول العامه للفقه المقارن. قم: مؤسسۀ آل البیت.
عباسیان شیرازی، فروغ و ظریفکار فرد، محسن (1397). بارورکردن ابرها از منظر حقوق بین‌الملل محیط‌زیست. مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، 4(1)، 123-129.
قبادیان، عطاء الله (1364). فلات مرکز ایران: سیمای طبیعی استان کرمان در ارتباط با مسائل کویری. اهواز: دانشگاه شهید چمران اهواز.
قرائتی، محسن (1386). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگى درس‌هایى از قرآن.
مفیدی، عباس (1385). تعدیل وضعیت جو و باروری ابرها «مفاهیم، روش‌شناسی و چالش‌ها». رشد آموزش جغرافیا، ۷۶، 40-53.
مکارم شیرازی، ناصر (1353). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مهاجری ایروانی، مژگان، نقیبی، فاطمه و مطهری‌نیا، مرتضی (1394). سلاحی به نام هارپ، یک مطالعه مروری کلاسیک. پرستار و پزشک در رزم، 9‌(3)، 41-50.
نائینی، محمدحسین (1409ق). فوائد الاصول. قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
هنکرتز، ژان ماری، دوسوالدبک، لوئیس، آلورمن، کارولین، رول، باتیست و دورمن، کنوت (1391). حقوق بین‌المللی بشردوستانه عرفی. ترجمۀ دفتر امور بین‌الملل قوۀ قضائیه و کمیتۀ صلیب سرخ. تهران: انتشارات مجد.
American Meteorological Society. (2010). Planned Weather Modification Through Cloud Seeding. An Information Statement of the American Meteorological Society (Adopted by the AMS Council).
Biswanath, D. (2020). Rain Enhancement Technology: Making Sense of the “Cloud Seeding” Program in India, Bulletin of Science, Technology & Society, 39(3-4), 33-42.
Keyes Jr., C. G., Bomar, G. W., DeFelice, T. P., Griffith,D. A. & Langerud, D. W. (2016). Guidelines for Cloud Seeding to Augment Precipitation, Third Edition, Published by the American Society of Civil Engineers, New York.
Cooper, C. F., & Jolly, W. C. (1970). Ecological effects of silver iodide and other weather modification agents: a review. Water Resources Research, 6(1), 88-98.‏Dennis. A.S. (1980). Weather Modification by Cloud seeding, Internation Geophysics Series, London: Academic Press.
Fajardo, C., Costa, G., Ortiz, L. T., Nande, M., Rodríguez-Membibre, M. L., Martín, M., & Sánchez-Fortún, S. (2016). Potential risk of acute toxicity induced by AgI cloud seeding on soil and freshwater biota. Ecotoxicology and environmental safety, 133, 433-441.‏
Farahat, A., & Abuelgasim, A. (2021). Effect of cloud seeding on aerosol properties and particulate matter variability in the United Arab Emirates. International Journal of Environmental Science and Technology, 19(2), 1-18.
Guo, X., & Zheng, G. (2009). Advances in weather modification from 1997 to 2007 in China. Advances in Atmospheric Sciences, 26(2), 240-252.‏
House, Col T., Near, J. Lt Col B., Shields, W. LTC B., Celentano, Maj R., Husband, Maj D.M., Mercer, Maj A. E., & Pugh, Maj J. E. (1996). Weather as a Force Multiplier: Owning the Weather in 2025, United States Air Force.
Jamieson, D. (1996). Ethics and intentional climate change. Climatic change, 33(3), 323-336.‏
Joronen, S., Oksanen, M., & Vuorisalo, T. (2011). Towards weather ethics: from chance to choice with weather modification. Ethics, Policy and Environment, 14(1), 55-67.‏
Korneev, V. P., Potapov, E. I., & Shchukin, G. G. (2017). Environmental aspects of cloud seeding. Russian Meteorology and Hydrology, 42(7), 477-483.‏
Kuhl, L. (2022). Dodging silver bullets: how cloud seeding could go wrong, Bulletin of the Atomic Scientists. https://thebulletin.org.
Neiburger, M. (1969). Artificial Modification of Cloud and Precipitation, World Meteorological Organization (WMO), 249. https://library.wmo.int.
Standler, R.B, & Vonnegut, B. (1972). Estimated Possible Effects of AgI Cloud Seeding on Human Health, Journal of Applied Meteorology, 11(8), 1388-1391.
Xiaofeng, L., Yu, F., & Zhengjun, S. (2021). Advances of silver iodide seeding agents for weather modification, Journal of Applied Meteorological Science, 32(2), 146-159.
Liu, Z., & Chen, Y. (2015). Impacts, risks, and governance of climate engineering. Advances in Climate Change Research, 6(3-4), 197-201.‏
Young, S. (2009). Governments Turn to Cloud Seeding to Fight Drought, U.S. NEWS, Dec. 11, 2009, https://phys.org/news/2009-12-cloud-seeding-drought.html.
Simms, V. (2010). Making the Rain: Cloud Seeding, the Imminent Freshwater Crisis, and International Law, Journal of International Lawyer, 44 (2), 915.
Currier, M. (2016). Rain, Rain, Don't Go Away: Cloud Seeding Governance in the United States and a Proposal for Federal Regulation. U. Pac. L. Rev., 48(4), 949.‏
Committee on Science and Technology. (2010). Hearing Before The Committee On Science And Technology, House Of Representatives, Geoengineering: parts I, II, and III, U.S. Government Printing Office Washington. https://www.govinfo.gov/content/pkg/CHRG-111hhrg53007/pdf/CHRG-111hhrg53007.pdf.
حقوق فناوری های نوین
دوره 4، شماره 8 - شماره پیاپی 8
پاییز و زمستان
مهر 1402
صفحه 37-51

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 13 اسفند 1401
  • تاریخ پذیرش: 17 فروردین 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار